Pakistani mindset, the real problem–by Shiraz Paracha
Americans roam in Pakistan and treat the country as their colony because nearly 65 years ago the founder of Pakistan saw the United States as a saviour and defender of his new State. Just before the division of the Indian Subcontinent, the British trained lawyer and leader of the All India Muslim League, Muhammad Ali Jinnah, had communicated to the U.S government that Pakistan needed the U.S support and the new country could be a frontline state against the Communist Soviet Union.
On another occasion, describing the future relations between India and Pakistan, Mr. Jinnah had said that the relationship between the two countries would be similar to Canada-U.S relationship. Ironically, indeed, it was Mr. Jinnah who had supported the military intervention in Kashmir in 1948 that resulted into the first conflict between India and Pakistan.
Mr. Jinnah was a champion of democracy and yet it was him who had dismissed the provincial government of Dr. Khan Sahib in the North West Frontier Province soon after the independence.
Pakistan was to follow the British parliamentary form of democracy where the Governor General was supposed to be the ceremonial head of the state and the Prime Minister – the chief executive. Here again, Mr. Jinnah transferred executive powers from the Prime Minister to the office of the Governor General. Mr. Jinnah was Pakistan’s first Governor General.
Also Jinnah had no clear idea what kind of Pakistan he wanted. At one time he implied that Pakistan would be a secular state but on other occasions he gave an impression that Pakistan would be an Islamic country. Mr. Jinnah was a stubborn man with big ego. He was sincere but perhaps he did not have an opportunity to explain his vision of Pakistan. Apparently he had mixed perceptions about the future shape and form of the country which he had created.
In the twilight of the British empire Mr. Jinnah had taken Pakistan into the U.S camp to resist nationalist sentiments and movements that were sweeping across the region from the Soviet Union and China to India.
Since Pakistan accepted to be a U.S proxy against the Soviet Union and its ally India, the American presence in Pakistan was natural.
Zulfiqar Ali Bhutto had identified mistakes of Mr. Jinnah and his successors. He understood that Pakistan’s total dependence on the U.S was harmful for the country. Mr. Bhutto deviated from Pakistan’s one dimensional foreign policy; it was one of his major achievements.
Mr. Bhutto laid foundations of Pakistan’s relationship with China. He negotiated peace with India in Simla. Mr. Bhutto’s nuclear ambitions were aimed at peace, not war. He established relations with the Soviet Union and found new alliances in the Third World. He came up with the novel idea of an Islamic Block. Obviously, Washington was not comfortable with Mr. Bhutto’s foreign policy goals and saw him as a nationalist leader who wanted an independent course for Pakistan. The Americans could not afford that.
In the 1970 elections, the people of Pakistan had rejected Jinnah’s Pakistan that was unreal and unmanageable. The electorate had also rejected the ‘ideology of Pakistan’ that was created by the military.
After the breakup of Pakistan, Bhutto gave a new identity to the country and tried to clear confusions and ambiguities left by Mr. Jinnah. Mr. Bhutto did it at a time when the military and Jamat-e-Islami were promoting and propagating a bogus ‘ideology of Pakistan’.
Bhutto became a threat to vested interests of the ruling elites and Pakistan’s foreign sponsors. Consequently, the Pakistani military with the help of rightwing parties and nationalist forces formed an unholy alliance against Bhutto. The 1977 agitation was based on a false and confused agenda and its actual target was Z.A Bhutto.
Actually, Pakistan broke for the second time on April 4th, 1979 when Mr. Bhutto was physically eliminated. Since then the country is at war with itself. The mindset developed during the Zia era is our biggest enemy now. We have become a society of disillusioned and disoriented people. We blame outsiders for our problems. We challenge other cultures and societies without offering an alternative political, economic and social system. We do not have means to challenge or threat others but we think and act as a superpower.
Our shallow superiority complex, empty pride and big egos could be causes of our troubles. We are not at ease with our identity and place in the world. Also as a society we don’t seem to have a clear vision and practical solution for the psychological dilemmas that are hampering our growth as a nation. Inner conflicts and contradictions are eating up Pakistan fast.
We hate the West and at the same time we also aspire to be like them. While communicating with a Westerner many of us try to speak ‘better’ English than the natives. The funny bit of it is that we open our hearts in front of ‘gorras’ and criticize other Pakistanis and talk about our weaknesses and at the same we complain about the West.
Indeed we have become a strange mix of pride and guilt; insecure and impulsive people with confusions about our faith and national identity. To my mind, the solution to our contradictions and bewilderment resides inside us but we are looking for outside cures. It is hard to find two Pakistanis who do not talk about politics–national and international. Often they disagree in a tribal way. Probably each of us has solutions not only for the problems of Pakistan, but of the whole world.
Pakistan is at a stage when internal unity is a way forward. The unity can only be achieved by a wider consensus in the society. The parliament, politicians, military, judiciary, civil bureaucracy and the media are all stakeholders and players on the Pakistan’s political chess board. The society is divided and fragmented along different lines. In such circumstances only a broad and flexible agenda would work where people can agree on minimum points.
Some of us may not like the military’s power, actions and its role in the country’s affairs but the military can’t be ignored totally. No one can clip the military’s wings over night. The military has a role in Pakistan but generals alone can’t handle the mess, which in fact is created by them. Pakistan has reached to a point where the military cannot sustain its dominant role in the society and it has to give space to other players in setting the national agenda.
And why we think that only western democracy is suitable for Pakistan. Some of us give examples of Indian democracy and say if it can work in India why it can’t work in Pakistan and that is one of our problems. We have love-hate relationship with India. It is not necessary to follow the Indian path or copy the West.
From Russia and China to Malaysia, Turkey and Singapore there are many other models where different stakeholders play role in the system by mutual agreement. May be Pakistan needs a political system which is different than its current and former masters and enemies?
Perhaps establishment of a national forum that represents different segments and shades of the society would be a good idea. Parliamentarians, opposition leaders, military and civil service representatives and members of intelligentsia can discuss contours of a new national policy and agenda on such a forum. They can send their advices to the government and parliament on issues of national importance.
Our first and top priority should be positive changes in the foreign policy. Pakistan must give up its current India centric foreign policy. We need new rules of engagement with India and gradual end of hostility towards India. The military will have to play a key role in achieving this goal. It is absolutely pivotal for Pakistan’s bright future.
The second problem is Pakistan’s economic dependence. As a client state Pakistan has huge internal and external debts and it relies on conditional foreign aid and subsidies. We are stuck with Saudi Arabia, for example, because the Kingdom supplies us free oil. Economic dependence limits our choices.
Pakistan is surviving because of its black economy. It is a sign that a vast number of Pakistanis do not respect their country and do not trust the State. Many people do not pay taxes and avoid being responsible citizens but they like to complain and point fingers at others. And those who are sincere with Pakistan, they are victims of other confusions that colour their thinking about their place in the world. Some of the grievances and complaints of the Pakistani public are justified but others are not. Again there is a huge gap between perception and reality. Complaining, criticizing and thinking negatively will not lead Pakistan out of its troubles.
Shiraz Paracha is a journalist and analyst. His email is: shiraz_paracha@hotmail.com
It is a very well written article.
we have to move away from ” Jinnah’s ideology” And we have to stop calling pakistan ” Jinnah’s pakistan”
Jinnah is gone and this broken, desperate, and confused pakistan is current generation’s pakistan.
while we give all the credit of making a new country to Jinnah ( if we consider it a good thing), how come no one ever blames him for the genocide and massacre that happened in 1947?
should a leader be cherished and praised so much (almost like God) who could not foresee the massacre?
And yes, let the India hatred go!
In reality Jinnah was not a leader, he was manufactured & portrayed as leader for manipulation purpose. Since he was not a visionary, he had duel thoughts all along.
As the author clearly pointed out, “describing the future relations between India and Pakistan, Mr. Jinnah had said that the relationship between the two countries would be similar to Canada-U.S relationship. Ironically, indeed, it was Mr. Jinnah who had supported the military intervention in Kashmir in 1948 that resulted into the first conflict between India and Pakistan”.
I would see Jinnah as the “leader of partition” rather than “father of nation”.
No doubt both ZA Bhuto & Benazir had the charisma to integrate Pakistan into world community but ISI-establishment brutally eliminated both of them.
How long Pakistan sustain under the brutality of ISI is anybody’s guess !!!!
I believe that you had some extra ordinary support from Bhutto family, so please don’t suggest name of country to “Bhutto land” instead of “PAKISTAN”.
Just before the division of the Indian Subcontinent, the British trained lawyer and leader of the All India Muslim League, Muhammad Ali Jinnah, had communicated to the U.S government that Pakistan needed the U.S support and the new country could be a frontline state against the Communist Soviet Union.
At that time, as USSR dint invaded Afghanistan, so there was no ground available for Jinnah to offer Pakistan’s services as “Front Line State”.
I would like to have reference in this regard from the author.
Really guys?? You have so many ‘good’ things to say about Jinnah. I suppose Jinnah was responsible for Bangladesh. Jinnah is responsible for all the corruption and killing in Pakistan. Jinnah looted Pakistan and his family has a lot of assets in Pakistan and money in Swiss and American banks. Jinnah is responsible for the target killing in Karachi. Jinnah is responsible for creation of militants and Taliban. Jinnah is responsible for nuclear weapons race with India.
And Jinnah is responsible for everything that is wrong in Pakistan.
Really????????????????????????
Who cares if Jinnah’s idea of Pakistan was secular or Islamic? Would it have changed anything? Mullahs wanted Islamic Pakistan and liberals wanted liberal Pakistan. Neither got what they wanted and the result is a confused state. And the easiest thing to do is blame Jinnah for it. What if Jinnah wanted a communist state? Would anyone agree? These are lousy excuses from an incompetent and corrupt nation. Fighting over silly things and ignoring the real issues, this is the real face of Pakistani nation. It is the same as Muslims at one time fought over whether Prophet Muhammad (PBUH) was khaki or Noori. Silly assumptions are made and then each party tries to prove their point. This is happening in Pakistan right now.
The problem is basic economics. Is it that difficult to understand? Make it a prosperous country and all the silly ideologies will die their natural death.
But Instead PPP resort to Shaheed Mantra. This is a country of Assholes and army is no different. So please stop rubbing shit on each others’ faces. All of you know what the real problem is.
These pseudo-intellectuals claim to know the geo-political dimensions of Pakistan. What have they done for Pakistan in their individual or collective capacity? Getting a degree from a foreign university, reading hundred books and then spelling bullshit all over the media. This is the character of so-called journalists and analysts.
This country deserves what is coming its way. All of the people here suffer from depression, obsessive compulsive disorder and shit like that. People who are dishonest in their private and social lives claim to be patriotic when it comes to national issues. A nation of donkeys where advice falls on deaf ears. It’s hard to find pure milk in this country. Some people even do not have clean water at their disposal. And the tall claims about patriotism and national interests.
I was stuck in Naran during the recent floods. Rehman Malik flew in with a chopper. It was the first time i was seeing a politician close-up. He was freely moving around amongst the population inquiring from the tourists. He inquired from me and all i could do was stare at him whether he is serious or joking. The level of trust on trust is so low.
Journalists were also stuck there and they pulled some strings to bring in Rehman Malik. I am observing while they sat in PTDC sipping tea. Everyone was trying to get his attention desperately. A major General head of ERRA accompanying him had wonderful things to say about him when he got busy with so-called PPP workers who were gathered there(50 or so). While the PPP workers were fake as people just came there with applications for the minister to resolve their minor issues. General fucking Nadeem had his opinions about Rehman fucking Malik. He said and i quote, “He is just an asshole, useless guy trying to do politics even in this emergency situation and i have follow him around”. LOL. The sorry state of affairs of this nation are reflected by just this one incident. Between Bagwaan Daas was also there who left quickly by road as he heard about Rehman Malik coming there. Rehman Malik was dissapointed to not see Bhagwan Das there.
I got another evidence for writer’s claim
http://www.express.com.pk/epaper/PoPupwindow.aspx?newsID=1101252637&Issue=NP_LHE&Date=20110530&sms_ss=facebook&at_xt=4de2e71123fb6a3e%2C0
Another writer claims the same :((((
http://www.express.com.pk/epaper/PoPupwindow.aspx?newsID=1101252635&Issue=NP_LHE&Date=20110530
I quit reading the article when i came to…..
“Zulfiqar Ali Bhutto had identified mistakes of Mr. Jinnah and his successors””
I do have lot of respect for ZAB but it is delusional to think he was more sincere to the nation than Mr Jinnah.
I believe it was Bhutto who opposed the Soviet influence in Afghanistan.
His blunder of promoting Zia-ul-Haq to the position of Chief of Army and later declaring Ahmadis as non-muslims are major reasons of current Islamization.
No comment on who had a bigger ego.
yeah, start fighting! Quaid created pakistan for all this hatred? why are we discussion bhuttoland? it disgusts me when people act in an insane manner.. wake up pakistan!! before its too late!
Ziam is spot on in his analysis. Some of even PPP members have lost their ability to think. Every thing is Bhutto and Bhutto. What about me. Of course it was me who had one Bhutto as my conquest and I also eliminated that conquest when it suited me. From now onwards say Zardar, Zardari and Zardari jo hai sab per bhaari.
پاڪ -آمريڪا لاڳاپاڪٿي دنگ ٿيندا؟
عزيز الله ٻوهيو
1947ع کان بر صغير منجھان عالمي سامراجي جي تڏا ويڙهه کان پوءِ هتي مذهبي مت ڀيد تي جيڪي ملڪ هندستان ۽ پاڪستان نالي ٺاهيا ويا، انهن منجهان پاڪستان جي پرڏيهي پاليسي منڍ کان اهڙي ته ٺهندي ايندي آهي جنهن سان ڪمپني بهادر جي وري ٻيهر برصغير ۾ واپسي آسان ۽ جلدي ٿئي. هن ملڪ جي مستقل طور اهڙي چلت ۽ بيهڪ جو پيڙهه وارو پٿر ملڪ جي پهرين پرڏيهي وزيز چوڌري ظفر الله قاديانيءَ رکيو هو ۽ اهڙي ڊيوٽي سندس مخصوص مذهبي فرقي جي تقاضا موجب هئي. هن ننڍي کنڊ جي ورهاست جو بنياد جيڪو مذهبي فرقيواريت تي رکي هو ان جي مک تقاضائن منجهان بظاهر پاڪستان کان سوويت يونين کي ڊاهرائي پوءِ پهرين نمبر تي گرم پاڻي جي اڏن تي پنهنجي هڪ هٽي ٺاهڻ مقصود هئي ۽ ان لاءِ به اهو عمل پاڪستان جي ڪلهن تي ويهي سرانجام ڏيڻ، آمريڪن سي آءِ اي جي ٽرمنالاجي واري ڪتاب ۾ لکيل آهي ته عالمي سامراج پنهنجي نوآبادين ۾ جيڪي پنهنجا ايجنٽ مقرر ڪندو آهي انهن کي پاڻ کي گاريون ڏيڻ ۽ مخالفت ڪرڻ جي به اجازت ڏئي ڇڏيندو آهي جئين اهي سڃاڻپي نه سگهجن ۽ هو ڀلي نئين سر تال سان ڳائن وڄائين جنهن سان عوام کين سچو انقلابي تسليم ڪري ورتي ووٽن ۾ ڪامياب بڻائي، ڪاريگرن جمهوريت جو چرخو اهڙي نموني جوڙيو آهي جو سادي قسم جي عوام اعتبار ڪري ويهندي آهي ته چونڊجي آيل پارٽي سندن ئي ووٽن سبب اقتدار ۾ آئي آهي ۽ آئون ڪڏهن به هن غلط فهميءَ جو شڪار ناهيان ته ڪو اصل اقتدار ملڪ جي فوجي جنرلن وٽ آهي ڇو ته مون کي آصف نواز جنجوعه ڪمانڊر ان چيف جي موت جي به خبر آهي. جيڪڏهن هو اسان جي ضلعي جي ميمبر قومي اسيمبلي سيد ظفر علي شاهه وانگر دوستن جي طرفان دعوت طعام ۾ شريڪ ٿيڻ مهل پنهنجي گھران پنهنجي بورچي هٿان ماني ٺهرائي کائڻ لاءِ اتي کڻي ويندو ان وانگر جنرل صاحب عالمي سامراج جي تيار ڪرايل ماني نه کائي ها ته کيس هارٽ اٽيڪ ئي نه ٿئي ها. هيءَ حقيقت به سڀڪو ڄاڻي ٿو ته دهشت گردن جڏهن پنڊيءَ ۾ جي ايڇ ڪيو تي حملو ڪيو هو ته چيف ڪمانڊر ڪيانيءَ ان مهل پاڻ به اتي موجود هو. هنن ڳالهين منجھان منهنجو اهو مقصد ناهي ته پاڪستان جي فوج ڪو اسان هٿين خالي ماڻهن جي مقابلي ۾ ڪمزور ۽ بي وس آهي پر منهنجي دعويٰ جو مقصد هي آهي ته هي جو جنرل صاحب ڪڏهن ڪڏهن پنهنجي فوجي ميڙاڪن ۾ يا يوم دفاع پاڪستان جهڙن ڏهاڙن تي وڏا اعلان ڪندا آهن ته ملڪ جي واڳ تمام مضبوط هٿن ۾ آهي ۽ اسين ملڪ جا رکوالا هر وقت سجاڳ آهيون سو اها سندن سجاڳي ايبٽ آباد ۽ بحريه ڪراچي جي موقعن تي سڀني ڏسي ڇڏي. هونئن به جنرل پرويز مشرف پنهنجي اقتدار جي ڏينهن ۾ چيو هو ته هاڻ پاڪستان جو ملڪ کان ٻاهر ڪو به دشمن نه رهيو آهي، هاڻي ملڪي فوجن کي ملڪ جي داخلي دشمن کي منهن ڏيڻو آهي. سنڌي ٻولي ۾ انهيءَ کي چئبو آهي ته ”شير شاهه جو شڪرو گھر جا ڪڪڙ ماري“ اصل ڳالهه ته چور سڃي جي گھر ۾ ڪو نه گهڙندو آهي سو پاڪستان جي ناردرن ايريا هنگو ۾ جيڪي پئٽرول جا ذخيرا آهن پوءِ لڳو لڳ سڄو سوات ماربل جي جيلن سان ڀريل آهي. اورتي ايندي سندن بلوچستان جي گئس، ڪوئلي جي اڻ کٽ دولت کان ملڪ جي ڌرتي مالا مال آهي. سو ڪالهه جڏهن عالمي ڦورو نيٽو جي نالي سان عراق جي تيل واري دولت تي راتاهو هڻڻ ٿا وڃن ته پاڪستان انهن جو مفت جو پٽيوالو بڻجي جيڪب آباد جو هوائي اڏو انهن جي حوالي ڪيو. اڄ تائين اهو آمريڪا کي ڏنل آهي. پاڪستان سرڪار جي آمريڪا لاءِ اهڙي غلامي ڪا نئين ڳالهه ڪانهي. سوويت يونين جي اوج واري ڏينهن ۾ پاڪستان سرڪار پشاور جي علائقي ۾ آمريڪا کي روس خلاف جاسوسي واسطي هوائي اڏو کولڻ لاءِ زمين ڏني، ذوالفقار علي ڀٽي جڏهن پرڏيهي وزير هو اهو پشاور ويو ته آمريڪا جو اهو هوائي اڏو وڃي ڏسان ته ايئرپورٽ جي گيٽ وٽ پهتو ته آمريڪين ان کي اندر داخل ٿيڻ جي اجازت نه ڏني. ملڪ جي ٻڌي ڇوڙيءَ جي مالڪن کي مڪمل ڄاڻ آهي ته انهن جي اهميت اصل مالڪن وٽ ڪيتري آهي. روس، چين، هندستان موجوده وقت ۾ نٿا چاهين ته آمريڪا گرم پاڻي تي اچي پنهنجا اڏا قائم ڪري پر نسب نامعلوم ڪمپنين کي سنڌ جي سمونڊ جا ٻيٽ ۽ جذيرا وڪڻي ڏنا ويا آهن. ماضي قريب جي سياسي شورش ان حقيقت جي شاهد آهي ته پاڪستان ۾ جن فقت ڪالمسٽن کي ملڪ جي اصل چارج ڏنل آهي انهن جو تعارف آئون ڊڄي ڊڄي ڪريان ٿو جيڪو صرف سياسي نجومي سمجي سگهندا. جنرل ضياءُ الحق جڏهن فوجي آمريت کي لڪائڻ لاءِ سويلين سٿڻ ۽ قميص پارائڻ لاءِ مجلس شورا قائم ڪئي هئي ته ان ۾ جيڪي ميمبر سليڪٽ ڪري رکيا هئا انهن مان ڪيترائي ويل چيئرن تي آيل منڊا ۽ معذور هئا ۽ ڪيترا انڌا به هئا، جن سڀن جي چونڊ بابت تعارفي جملو جنرل ضياءُ الحق هي چيو هو ته مون اها چونڊ انهن ميمبرن جي نسبي شجرن جي روشني ۾ ڪئي آهي. ڳالهه نڪتي آهي اصل پراڻن وفادار ڪارڙن تترن کي سڃاڻڻ جي ته انهن کي وفادارين جا موروثي تمغا ڪيئن مليا هيا؟ جڏهن غلام هند- سنڌ جا ماڻهو آزادي خاطر انگريزن خلاف گوريلا لڙايون وڙهندا هيا جن تحريڪن 1857ع ۾انگريزن جي فوج ۾ بغاوت کي جنم ڏنو، جن تحريڪ شهيد ڀڳت سنگهه جهڙا جوڌا پيدا ڪيا، انڊر گرائونڊ انگريز مار تحريڪ گاما گاٽا مارو کي جنم ڏنو. انهن ڏينهن ۾ هڪ انگريز پلٽڻ، آزادي پسند جٿي سان وڙهي رهي هئي. هڪ انگريز فوجي آفيسر گوريلن جي ويڙهه ۾ پنهنجي جٿي کان پري نڪري ويو ۽ ان کي ويڙهه ۾ ڏاڍا زخم پهتا هيا. ساڻس گڏ صرف هڪڙو ديسي نائڪ جمعدار گڏ هئو ان ڏٺو ته سندس ڪرنل صاحب هاڻي هلڻ کان لاچار آهي ته ان کيس پنهنجي پٺيءَ تي کڻي محفوظ ڪئمپ تائين آڻڻ لاءِ ڪشالو ڪيو. فوجي آفيسر محسوس ڪيو ته آئون شايد ڪئمپ کان اڳي مري وڃان سوات، پنهنجي اردلي کي اشاري سان روڪي پنهنجي زخمن جي رت سان ٻوڙي اردلي جي قميص تي لکيو ته هي منهنجو نهايت وفادار ساٿي آهي. هن کي جوڳي عزت ڏني وڃي پوءِ هو انگريز فوجي آفيسر ڪئمپ تي پهچڻ کان اڳي مري ويو ۽ ان جو لاش ڪلهن تي کڻي اردلي پهچايو ۽ آفيسر جي رت سان لکيل وصيت به ڏيکاري، انگريز ان اردلي کي انعام ۾ جاگير ڏئي ڇڏي. اڳتي هلي ان جي پوٽاڻ ۾ ميان ممتازدولتانه ڄائو. پاڪستان ٺهڻ کان پوءِ ان ۽ چوڌري محمد علي گڏجي هت ون يونٽ ٺاهي هئي. هتي غلاميءَ جي زماني ۾ تعليمي ادارن جو نصاب تعليم لاءِ لارڊ ميڪاولي جوڙيو هو ۽ ان نصاب جو تعارف هنن لفظن سان ڪرايو ته هن تعليم اسان کي پنهنجيون آفيسون هلائڻ لاءِ سستا ڪلارڪ ۽ منشي پيدا ڪرڻا آهن. هاڻي ڇيڻي تي کنڊ چاڙهي لڏون ڪري پيش ڪرڻ مثل آزادي مليل ملڪ ۾ جيڪو حڪمراني جو عهدو سي ايس ايس پاس ڪرڻ سان ملندو آهي ان ۾ اميدوار جي شجره نسب جي به جاچ ڪئي ويندي آهي ۽ اميدوار جي حد جي ٿاڻي تان هيءَ به جاچ ڪرائي ويندي آهي ته ٻڌايو وڃي ته هن شاگردي جي زماني کان يا پوءِ ڪهڙين سياسي تنظيمن سان لاڳاپا رکيا آهن. اسان جي ملڪ هلائيندڙن جي ذهني تياري جن نصابن سان ڪرايل آهي پوءِ انهن جون تيار ڪيل ملڪ لاءِ داخلي پاليسيون خارجي پاليسيون ۽ معاشي پاليسيون اهڙيون ئي ته هونديون جن سبب هر سرڪاري ۽ سياسي عهدن رکڻ واري جا بئنڪ اڪائونٽ هڪڙا ڳجھا ٻيا پڌرا جن سبب حڪمران آسودا ٿيندا وڃن ۽ ملڪ جو ڏيوالو نڪرندو وڃي. عربن جي سيني تي اسرائيل جي رياست به هن ڪري قائم ٿي جو فلسطين جون زمينون، باغ، مارڪيٽون، بنگلا، پلازه وڏي قميت سان يهودين خريد ڪيا ۽ انهن عربن پنهنجي هر شيءِ کي پرائيوٽائيز ڪري تين وال ڪري ڇڏيو پوءِ انهن محلن ماڙين ۾ يهودي قانوني مالڪي سان اچي ويٺا ۽ خاصي عرصي کان پاڪستان جي سرڪاري شين کي پرائيوٽائيز ڪرڻ جو عمل تيزي سان هلي پيو، ايتري تائين جو اسان جا سامونڊي بندر به آمريڪا کي ليز تي ڏنل آهن ۽ اهو ليز جو عمل به لڪ ڇپ ۾ ٿيل آهي ڇو ته ملڪي رهنمائن عالمي ميڊيا کي ڪو به اهڙو اطلاع ڪو نه ڏنو هو ته اسان پنهنجا اثاثا وڪڻون پيا. فلاڻي ڏينهن واڪ ٿيندو هر ڪو اچي ٻولي ڏئي، سو اسامه جي ايبٽ آباد واري ڊرامي کان پوءِ ملڪي ميڊيا تي دانشورن کان بار بار هي سوال پڇيو وڃي پيو ته ڇا پاڪستان آمريڪا کان سواءِ هلي سگهندو؟ سو انهن دانشورن کي هن طرف به ڌيان ڏيڻ گھرجي ته جڏهن اوهان حڪمراني لاءِ ملڪي سربراهه ٻاهران اهڙا ته گھرائيندا آهيو جيڪي هتي ٻاهران اچي وزيراعظم ٿيڻ کان پوءِ پاڪستان جا پنهنجي لاءِ شناختي ڪارڊ ٺهرائيندا آهن ته اهڙي صورت ۾ اوهان وٽ ڪهڙي گارنٽي آهي ته اوهان جا مستقبل جا ملڪ هلائيندڙ ورلڊ بئنڪ جا ڪلارڪ ڪو نه ايندا. سو هي ٻڌي ڇڏيو ته هن ملڪ هلائيندڙ گروهن پنهنجي چوهٺ سالن جي عرصي ۾ جيڪي به پاليسيون ٺاهيون آهن تن سڀن جو ٽارگيٽ هي رهيو آهي ته عالمي سامراج وري موٽي وري پوري برصغير کي اڳي وانگر پنهنجي وائسراءِ جي هيٺ هلائي.
طاقت جي زور تي قوم جو آواز دٻائي نه ٿو سگهجي
عبدالوهاب منشي
سمجهڻ جوڳي ڳالهه اها آهي، ته آخر ڇو سنڌ ڌڻين جي اڪثريتي آواز کي هڪ ڌُر ڀِت سان لڳائڻ چاهي ٿي، سنڌ واسين جو اهڙو ڪهڙو ڏوهه آهي، جيڪو اسان اصل ڌرتي ڌڻين سان ”ريڊ انڊين“ جهڙو ورتاءُ ڪيو وڃي پيو، ڇا اسان جو ڏوهه رڳو اهڙو آهي، ته اسان صاحبان اقتدار تي پنهنجو انڌو اعتماد، ڀروسو ڪري کين اقتدار جي ايوانن تائين پهچايو، ڪِٿي ايئن ته ناهي جو ملڪ جي اسٽيبلشمينٽ پاڪستان جي حڪمرانن کي سامهون چهري تي رکي پويان ڪا ڌُر سنڌ ڌڻين جا حق غضب ڪرڻ جي ڪوشش ڪرڻ ۾ کين استعمال ڪري رهي هجي؟ ڪِٿي ايئن ته ناهي ته جمهوري نظام جي نالي تي 5 سال مڪمل ڪرڻ واري رينگٽ سان حڪمرانن جي عوام ۾ ساک کي تباهه ڪرڻ جي سازش جُڙي رهي هجي؟ ڪِهڙي ڌُر آهي جيڪا عوام جي چونڊيل نمائندن ۽ خلقِ خدا جي آواز ٻُڌڻ بجاءِ سنڌ جي ماڻهن مٿان پنهنجا فيصلا مڙهي رهي آهي؟ اسان کي سمجهڻو پوندو ته هڪ ڌُر جي بيلڪ ميلنگ سان ڪِٿي حڪومت ماڻهن جي دلين مان پنهنجي ساک ته نه پئي وڃائي؟ اڄ سنڌ جنهن خطرناڪ صورتحال ۽ حالات مان گذري پئي اُن جو اندازو مون سوڌو آمريڪا ۾ ويٺل حسن مجتبيٰ کي چڱي ريت آهي. پر اسان ته رڳو پنهنجي قلم ذريعي پنهنجو احتجاج ڪري سگهون ٿا. پر خبر ناهي اسان جا حڪمران ڪهڙي بيوسي جو شڪار آهن، اهڙو ڇا آهي ته هڪ ڌُر جيڪا نٿي چاهي ته سنڌ شاد ۽ آباد هجي، سنڌ جا ماڻهو خوشحال هجن، کين پنهنجن بنيادي حقن سوڌو صوبائي خودمختيار ملي، يقينن هڪ ڌُر جي نه چاهڻ ڪري هن سڄي صورتحال جو اثر پاڪستان جي معشيت مٿان پوي پيو، پو ڪيئن اِها ڌُر حالتن تي ضابطو آڻيندي؟ اِن بابت سوچڻ تمام ضروري آهي. اسان واري يارن کي سوچڻو پوندو، ته اسان ماضي جي ڪيل غلطين مان اڃان تائين سبق نه ورتو آهي ملڪ جنهن صورتحال مان گذري پيو اهڙي صورتحال ۾ چئني صوبن جو حالتون ڳڻتي جوڳيون آهن. جنهن ڪري موجوده حالتن جو ادرڪ وقت سِر ٿيڻ تمام گهڻو ضروري آهي، جيڪڏهن هِن خطرناڪ صورتحال ۾ منجهيل معاملن کي نه سلجهايو ويو ته يقينن ملڪي سلامتي خطري ۾ پئجي سگهي ٿي. اهڙي صورتحال کان بچڻ جو فقط هڪڙو رستو اهيو آهي ته حڪمرانن کي ملڪ جي عوام جو آواز ٻُڌڻ کپي، جيئن اسان جا حڪمران فرشتن جي مطالبن کي فوري مڃي وٺندا آهن، جيئن واشنگٽن مان هڪ ٽيلفون ڪال تي فوري عمل درآمد ڪيو ويندو آهي يقينن هنن ٻنهي کان وڌيڪ ملڪ جي عوام جو آواز وڌيڪ طاقتور آهي. اسان جو ايمان آهي ته جيڪڏهن سنڌ خوشحال هوندي ته پاڪستان جي معشيت جو ڦيٿو هلندو رهندو، جيڪڏهن سنڌ ۾ ٿورو ماحول خراب ٿيو ته اِن جو اثر سموري ملڪ جي حالتن تي پئجي سگهن ٿا. جڏهن ته اِهو سچ آهي ته سنڌ جي اڪثريت، سنڌ جا اصل اقتدار ڌڻي سنڌي قوم پنهنجي مزاج ۾ مڪمل امن پسند ۽ جمهوريت پسند قوم آهي، سنڌي ماڻهن جي لاءِ مهتاب اڪبر راشدي جهڙي نرم دل عورت کي اِهو چوندي ٻُڌو اٿم ته (سنڌي ماڻهو ماکي کان به مِٺو آهي). هاڻي هنن ماکي کان مِٺي ماڻهو جو ايترو امتحان نه ورتو وڃي جو سڀاڻي ڳالهيون ۽ معاملات برداشت کان ٻاهر ٿي وڃن. اسان سنڌ جي ماڻهن جا موجوده حالت ۾ سرڪار بهادر کان ٻه مطالبا آهن 1. ته سنڌي بولي کي قومي ٻولي –مادري ٻولي جو درجو ڏِنو وڃي، 2. سنڌ ۾ ٿيل بوگس گهر شماري واري معمالي تي اڪثريتي راءِ جو احترام ڪيو وڃي فورن سنڌي ماڻهن مٿان اقليت کي مڙهڻ کان پاسو ڪيو وڃي. اهو ڪيڏو نه ظلم آهي، هتي ڌرتي ڌڻين سان جڏهن سنڌ جي بهادر نياڻيءَ ماروي ميمڻ ۽ نواب يوسف ٽالپر جهڙو بهادر انسان سنڌي ٻولي کي قومي ٻولي جو درجو ڏيارڻ جي ڳالهه ڪن ٿا ته قومي ٻولين واري بِل کي ”پاڪستان دشمن بِل“ قرار ڏئي اسٽيبلشمينٽ جا ايجنٽ ڪچري جي ڏٻي حوالي ڪري ڇڏين ٿا، جيڪو تاريخي قومن سان سرار ناانصافي آهي، ضرور ماروي ميمڻ جي پارٽي ۽ نواب يوسف ٽالپر جي پارٽي سان سياسي اختلاف رکي سگهجن ٿا پر جهڙي ريت هنن ٻنهي سنڌي سياستدانن پنهنجي قوم ۽ ڌرتي جي ماڻهن لاءِ جيڪو ڪم ڪيو آهي، اهو يقينن تاريخ جو حِصو بڻجي ويو آهي، ڪاش اسان جا حڪمران اڪثريت جو آواز ٻُڌن ۽ قومي ٻولي واري بل تي عمل درآمد ڪندي تاريخ ۾ پنهنجو شاندار ڪردار ادا ڪن.
اڄ جهڙي طرح بوگس گهر شماري واري معاملي تي سنڌ سان ظلم ٿئي پيو، جهڙي طرح سنڌ جدوجهدي مرحلي مان گذري پئي، اُن تي مون سوڌو هر سنڌي جو فرض آهي ته هو هن جاڳرتا مهم ۾ پنهنجو قومي فرض نڀائي، يقينن حالتون تمام گهڻيون خراب آهن جنهن ۾ هوش ۽ عقل سان ڪم وٺڻ تمام گهڻو ضروري آهي ڇا ڪِٿي ايئن ته ناهي ته سنڌ ۾ ٿيل گهر شماري ۽ آدم شماري واري معاملي تي شروعاتي ڏينهن ۾ قومپرست ڌرين گڏجي جهڙي ٻڌي ڪري جيڪا جدوجهدي مهم هلائي هئي اها ڪِٿي اڌ ۾ ته نه رهجي وئي آهي؟ ڇا ڪِٿي ايئن ته ناهي ته هڪ پاسي هڪ ڌُر سنڌ کي ڦُري لُٽي تباهه ڪري رهي هجي ته ٻي پاسي اصل سرڪار سنڌي قومپرستن کي پاڻ ۾ ننڍن ننڍن معمولي مفادن تي ويڙهائي ڪا وڏي ڪاميابي ماڻڻ لاءِ جدوجهد ڪري رهي آهي؟ سنڌ جا ماڻهو سنڌ جي قومپرستن مان اڄ به اِها ئي اميد رکن ٿا جيڪا جاکوڙ 30 اپريل تي قومپرستن جي سڏ تي تاريخي هڙتال ڪري سنڌ جي قومپرستن پنهنجو پاڻ مڃرايو هو. اڄ سنڌ جي قومپرستن کي عوام ۽ ميڊيا آڏو اهو ثابت ڪرڻ گهرجي، ته سندن وچ ۾ ويڇا آهن نه وري ڪي اختلاف هو گڏ آهن، هو سنڌ جي هر اشو تي گڏجي جدوجهد ڪندا ۽ هن ڌرتي جي حقن ۽ بقا جي جنگ گڏجي وڙهندا گذريل ڏينهن آدم شماري مانيٽرنگ ڪميٽي جي اجلاس ۾ جهڙي طرح بوگس گهر شماري خلاف ڪالاباغ ڊيم کان به وڌيڪ طاقتور مهم هلائڻ جو اعلان ٿيو، يقينن هن جي جس اڳواڻ سيد جلال محمود شاهه، جسقم چيئرمن بشير خان قريشي ۽ ٻين کي ڏيڻ بغير نٿو رهي سگهجي جن سنڌي قوم لاءِ بهترين سجاڳي مهم جو آغاز ڪيو، پر هتي هڪ نڪتو ٻيهر سواليه نشان بڻجي ٿو؟ ته جيڪڏهن هن اجلاس ۾ سنڌ جي قومپرستن جي مُک قيادت ڊاڪٽر قادر مگسي، اياز لطيف پليجو، ابرار قاضي ۽ ٻيا سياسي اڳواڻ شريڪ ٿين ها ته يقينن اهو پيغام اصل اقتدار ڌڻين سامهون وڏو معنيٰ خيز ۽ طاقتور پيغام ثابت ٿئي ها؟ هاڻي سنڌ جي قومپرستن کي سمجهڻو پوندو ته ’سپنا‘ اتحاد کان پوءِ سنڌ جي سياسي پچ تي قومپرستن ڌرين پنهنجو هڪ مقام بڻايو آهي، تنهن ڪري نه رڳو بوگس گهر شماري واري معاملي تي پر سنڌ جي هر قومي اِشو، پاڻي جي اِشو، صوبائي خودمختياري، سنڌي ماڻهن جي روزگار جو مسئلو، ڪراچي جي تعليمي ادارن ۾ سنڌ جي ڊوميسائيل تي داخلا ۽ نوڪري نه ملڻ واري معاملي تي سنڌ جي قومپرستن کي گڏجي جدوجهد ڪرڻ جي ضرورت آهي ڇاڪاڻ ته عوام جو اکيون قوم پرستن ۾ ئي کتل آهن.
ٻئي پاسي پاڪستان پيپلز پارٽي جي قيادت لاءِ سوچڻ ۽ امتحان جو وقت آهي ته هنن کي سمجهڻ گهرجي ته ڪير آهي جيڪو حڪمران ڌُر جي فيصلي تي عمل درآمد نٿو ٿيڻ ڏي، جڏهن ته بوگس گهر شماري واري معاملي تي سنڌ جي عوام 30 اپريل تي ڪامياب تاريخي هڙتال ڪري اِهو ثابت ڪري ڇڏيو آهي ته اها هڙتال سنڌ جي قومپرستن جي نه پر سنڌ جي پنج ڪرڙو ماڻهن جو گڏيل آواز آهي، سنڌ جو عوام سمجهي ٿو ته ملڪي تاريخ ۾ 60 سالن جي عرصي ۾ جيڪو سنڌ سان ظلم ۽ ناانصافي ٿي آهي اڄ وري اي 71ع جهڙيون حالتون پيدا ڪرڻ جون ڪوششون ڪيون پيون وڃن، جيئن بنگال جي ماڻهن جي آواز کي دٻايو ويو هو ته ياد رکڻ گهرجي ته اڄ 71ع نه پر 2011ع هلي رهيو آهي. اڄ پاڪستان جون حالتون پهرين کان وڌيڪ خطرناڪ صورتحال مان گذرن پيا، اڄ سڄو ملڪ مجموعي سطح تي پهرين کان وڌيڪ سنگين مسئلن ۾ جڪڙيل آهي، بلوچستان جي صورتحال ڪنهن کان لڪل ڪانهي پوءِ هاڻ جيڪڏهن سنڌ جي ماڻهن جي آواز کي ڪوڙي مفاهمتي سياست جي نالي تي دٻائڻ جي ڪوشش ڪئي وئي ته ان جا خطرناڪ ثابت ٿي سگهن ٿا. اڄ زميني حقيقتن کي سمجهندي ملڪ جي اصل حڪمرانن کي صوبن جي معاملن تي هڪدم مداخلت ختم ڪرڻي پوندي، قومن جي احتجاج ۽ صوبن جي شڪايتن کي مدِنظر رکندي هاڻي پاڪستان هلائڻ لاءِ 1940ع جي ٺهراءُ مطابق صوبن ۽ قومن کي پنهنجا بنيادي حق ڏيڻا پوندا. پوءِ به جيڪڏهن ڪير اِهو سمجهي ٿو ته هو پنهنجو اقتدار بچائڻ لاءِ سڄي قوم جي قرباني کي بليدان تي چاڙهي ڇڏيندو، ته يقينن اِها هُن جي ڀُل آهي ڇاڪاڻ ته تاريخ جي مورخ جي نظر هر هڪ مٿان آهي، هاڻي ڪير به لَٺ جي زور تي هن قوم جو آواز نٿو دٻائي سگهي.
Wahab_munshi@yahoo.com
Daily awami Awaz karachi 30-5-2011
Reply to Shazia Nawaz
we have to move away from ” Jinnah’s ideology” And we have to stop calling pakistan ” Jinnah’s pakistan”
Jinnah is gone and this broken, desperate, and confused pakistan is current generation’s pakistan.
Our Holy Prophet is gone, so we have to move away from His ideology and we have to stop calling Islam AS MUHAMMAD’S islam….am i rite? this is what the thinking of we people going on! that’s the greatest reason of our failure and humiliation in the world as a muslim and as a pakistani…we don’t consider the base as an important factor to be implemented in our life but start creating our new ideologies as we think that we are the innovators and progessive people in the world!!!!!!!!! plz consider this message that i have tried to convey!
PUHG6Z pxkmrmysydbn, [url=http://jzijovrfytxh.com/]jzijovrfytxh[/url], [link=http://tpzafcaimovy.com/]tpzafcaimovy[/link], http://dkcdutfgucox.com/
prozac website,
cheap vardenafil,
lexapro 40 mg,
www loans com with no credit check,
cash loan payday quick,
antabuse no prescription,
generic for cymbalta,
apple computer financing bad credit,
prednisone for sale 5mg,
payday loans in massachusetts,
alli uk,
propecia pharmacy,